Tirocinium Pastoralne

Tirocinium Pastoralne stanowi jeden z etapów formacji ciągłej redemptorystów w Prowincji Warszawskiej i jest bezpośrednim przygotowania do zaangażowania w apostolat misyjny.

Formacja w tirocinium obejmuje zarówno teoretyczne, jak i praktyczne przygotowanie do podjęcia działalności misyjnej: m.in. wprowadzenie w koncepcję misji redemptorystów w Polsce, w problematykę współczesnego Kościoła oraz świata, a także w zagadnienia związane z komunikacją słowną.

Współbracia przygotowujący się do pracy misyjno-rekolekcyjnej, oprócz przygotowania zestawu kazań potrzebnych do uczestnictwa w prowadzeniu różnych rodzajów misji redemptorystów w Polsce oraz ćwiczeń z zakresu praktyki kaznodziejskiej mają także możliwość udziału w pracy misyjnej pod kierunkiem doświadczonych misjonarzy.

Formacja w ramach tirocinium zawiera także momenty zmierzające do pogłębienia duchowości przygotowujących się do działalności misyjnej ze szczególnym podkreśleniem formacji pod kątem specyfiki duchowości misyjnej św. Alfonsa.

Misje parafialne i rekolekcje różnego typu prowadzone przez redemptorystów

Siedzibą Tirocinium Pastoralnego Prowincji Warszawskiej Redemptorystów jest dom zakonny Zgromadzenia w Lublinie.

* * *

Rys historyczny Tirocinium Pastoralnego Prowincji Warszawskiej Redemptorystów

Instytucja ta od 66 lat (2024 r.) kształci misjonarzy i rekolekcjonistów. Kształcą się w nim redemptoryści polscy, a także współbracia z Białorusi i Ukrainy należący do polskiej prowincji, jak i z innych jednostek Zgromadzenia zarówno obrządku łacińskiego (ze Słowacji lub Czech), jak i grekokatolicy z Ukrainy czy Słowacji. Wcześniej przez lata redemptoryści formację i przygotowanie do pracy misjonarskiej odbywali w instytucji „drugiego nowicjatu”, która była nakazana przez prawodawstwo zakonne. Obowiązywało ono od kapituły w 1764 roku aż do kapituły nadzwyczajnej, która odbyła się w latach 1967-1969.

Na gruncie polskiej prowincji „drugi nowicjat” zainicjował sługa Boży o. Bernard Łubieński. Formacja dla przyszłych misjonarzy odbywała się w latach 1912 – 1962 z małymi przerwami. W latach 1912 -1939 roku instytucję „drugiego nowicjatu” ukończyło 38 polskich redemptorystów. Do wybuchu II wojny światowej redemptoryści polscy posiadali 7 klasztorów. Ich stan personalny wynosił 160 zakonników, w tym 66 kapłanów, 57 braci zakonnych i 37 kleryków. Podczas wojny polscy redemptoryści stracili ok. 16% zakonników. Pomimo trudnych warunków oraz okupacyjnych ograniczeń w pracy misyjnej polska prowincja redemptorystów nie zrezygnowała z tej specyficznej formacji misyjnej. W latach okupacji hitlerowskiej formację misyjno-rekolekcyjną w „drugim nowicjacie” ukończyło 25 redemptorystów. W latach powojennych, począwszy od 1945 do 1962 roku, a więc w trakcie oficjalnego trwania instytucji zwanej „drugim nowicjatem” polska prowincja wykształciła 60 misjonarzy.

Tirocinium Pastoralne w Prowincji Warszawskiej Redemptorystów rozpoczęło swoją działalność w 1958 roku. Było ono połączone z „drugim nowicjatem”. Pierwsze Tirocinium Pastoralne redemptoryści polscy zainaugurowali w roku akademickim 1958/1959 i miało ono swoją siedzibę w Warszawie. Powołał je ówczesny prowincjał o. Kazimierz Hołda dekretem z dnia 2 sierpnia 1958 roku. W 1959 roku klasztor w Krakowie stał się miejscem tzw. „tirocinium pastorale”, czyli instytucji formującej duchowo, intelektualnie, homiletycznie, a także naukowo młodych misjonarzy redemptorystów. Początkowo miało ono charakter międzyzakonny. Do ukończenia takiego instytutu pastoralnego po studiach seminaryjnych zobowiązywał członków zakonów papież Pius XII w Konstytucji apostolskiej Sedes Sapientiae. Redemptoryści odbywali w nim formację pastoralną. Przygotowanie zaś misjonarskie miało miejsce w klasztorze redemptorystów w postaci przystosowanego do warunków formacji misyjnej „drugiego nowicjatu”.

Historia osobnego ośrodka formacyjnego Prowincji Warszawskiej Redemptorystów przeznaczonego do posługi misyjnej zaczyna się w roku 1961. Wówczas to decyzją kuratorium bydgoskiego z dnia 30 sierpnia 1961 roku nastąpiło rozwiązanie juwenatu redemptorystów w Toruniu. W tym samym dniu pomieszczenia zajmowane przez juwenat prowincjał przeznaczył na Tirocinium Pastoralne oraz rok probacji zakonnej. W 1963 r. o. Alfons Wittig został mianowany prefektem Tirocinium Pastoralnego, a Toruń na kilkadziesiąt lat stał się siedzibą Tirocinium. Inauguracji pierwszego w klasztorze redemptorystów w Toruniu kursu przygotowującego do misji i rekolekcji przyszłych misjonarzy dokonał prowincjał o. Kazimierz Hołda w dniu 18 sierpnia 1963 roku. Wówczas to siedemnastu młodych ojców z prowincji rozpoczęło pracę nad przygotowaniem się do głoszenia misji i rekolekcji, którą ukończyli 1 czerwca 1964 r. O. Wittig pełnił funkcję prefekta Tirocinium w latach 1963-71, zaś po jego wyjeździe do USA prefektem na krótki czas został o. Dominik Stawarz. Z kolei prowincjał o. Stanisław Podgórski dekretem z dnia 26 marca 1973 roku mianował o. Gerarda Siwka prefektem Kursu Misyjno-Rekolekcyjnego (tirocinium). O. Siwek przez szereg lat (1973-1988) był wychowawcą misjonarzy – rekolekcjonistów w Toruniu i Krakowie.

Klasztor redemptorystów w Toruniu był siedzibą Tirocinium od 1963 roku do 1984 roku. Od 1984 roku Tirocinium miało miejsce w Krakowie. W latach 1988 – 1990 instytucja ta w tym okresie należała strukturalnie do Studium Homiletycznego w Krakowie, którego kierownikiem był o. Siwek. Przygotowanie teologiczne i praktyczne misjonarzy dokonywało się w ramach Studium Homiletycznego. Prefektem Tirocinium był wówczas o. Władysław Chaim. W roku 1990 Tirocinium zostało oddzielone od Studium Homiletycznego i przeniesione przez prowincjała o. Leszka Gajdę do Gdyni. Prefektem został mianowany o. Jan Byczkowski, a po jego śmieci o. Stanisław Pęgiel. W latach 1996 – 2002 ponownie dom zakonny w Krakowie kształcił przyszłych misjonarzy pod prefekturą o. Józefa Szczeciny z nominacji prowincjała o. Edwarda Nocunia. Od 2002 roku, kiedy to prefektem został o. Grzegorz Jaroszewski, miejscem kształcenia przyszłych misjonarzy był dom zakonny w Tuchowie. W czasie roku formacyjnego 2004/05 prowincjał o. Zdzisław Klafka decyzją Rady Prowincjalnej Nadzwyczajnej przeniósł siedzibę Tirocinium Pastoralnego z Tuchowa do Lublina. Tak więc od 20 listopada 2004 roku klasztor lubelski był miejscem, gdzie kontynuowano formację misyjną. Z Lublina siedzibę tej instytucji przeniesiono ponownie do Krakowa i ponownie prefektem został o. Józef Szczecina w latach 2008-2011. Natomiast prowincjał o. Janusz Sok decyzją Rady Prowincjalnej od 2011 roku erygował dom zakonny w Lublinie jako miejsce formacji i studium dla misjonarzy redemptorystów.

o. dr Andrzej Makowski CSsR